Ścieżka rozwoju
dla CFO przyszłości

Od dawna trwa dyskusja dotycząca zmiany funkcji CFO w organizacji. Ważnym głosem w tej dyskusji jest raport ACCA na temat „CFO of the Future”, który pojawił się już w 2020 roku. Wskazuje on na m.in. na kluczowe umiejętności, które powinien rozwinąć Dyrektor Finansowy, aby sprostać zadaniom, które czekają go w niedalekiej przyszłości. Wśród nich jest „lider technologiczny w obszarze zarządzania danymi w firmie”, a także „konsultant biznesowy”, który posiada „umiejętność spojrzenia strategicznego na firmę i zrozumienia kierunków jej rozwoju”. Według badania kluczowym sposobem na rozwijanie niezbędnych umiejętności przez CFO ma być wytworzenie sobie nawyku ciągłego uczenia się oraz zdobycie bezpośredniego doświadczenia na stanowiskach, które pozwolą mu na wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce, np. w roli „finance business partnera”, głównego księgowego czy kontrolera finansowego.

Oczekiwania
wobec CFO

Pozostaje pytanie, co to właściwie znaczy, i jak to przetłumaczyć na język praktyki. Należy wskazać tutaj na kilka kwestii, przy czym ich cechą wspólną jest to, że oczekuje się, iż CFO wykorzysta różne techniki analizy danych (data mining) do osiągnięcia szeregu nowych celów, w tym:

1. będzie skutecznie poszukiwał sygnałów nadchodzących kryzysów oraz proponował sposoby odpowiedzi na nie, zanim faktycznie przerodzą się w poważne zagrożenie;

2. pozwoli ustalić kierunek, w którym zmierza firma i stworzy mechanizmy dające możliwość szybkiego podejmowania decyzji, szczególnie w okresie gwałtownych zmian.

3. da wgląd w przyszłość poprzez odkrywanie trendów w otoczeniu biznesowym zanim przeczytamy o nich w prasie, np. odkryje zmianę wzorców zakupowych klientów i na tej podstawie zdefiniuje nowe inicjatywy strategiczne, aby wyprzedzić konkurencję;

4. połączy wiedzę finansową oraz doświadczenie w branży z wynikami analiz danych w celu wyboru tych wniosków, które faktycznie są istotne i odrzuceniu tych, które nie wnoszą nic w poznanie biznesowe, a co najwyżej stanowią tylko zbieg okoliczności.

5. dokona wyboru kierunków analizy, a zatem będzie stawiał hipotezy do zweryfikowania w odniesieniu do realizowanej strategii oraz będzie wyszukiwał kierunki dalszego rozwoju dla przyszłej strategii biznesowej;

6. będzie szukał potwierdzenia dla wyjaśnień oraz uzasadnień wysokiej lub braku efektywności, które są przedstawiane przez liderów biznesowych. W ten sposób będzie stanowił wsparcie dla Zarządu, który nie jest pewien czy powinien ufać swoim pracownikom i czy faktycznie sytuacja wygląda tak, jak jest prezentowana.

7. da liderom biznesowym dostęp do danych, raportów i zestawień, które pozwolą im odkryć faktyczną efektywność prowadzonych przez nich działów oraz przyczyny takiego lub innego stanu rzeczy.

Zmiana roli CFO.
Koszt czy inwestycja?

W praktyce realizacja tak postawionych celów wymagać będzie nie tylko zmiany roli CFO, która nie będzie mogła ograniczyć się tylko do sporządzania nowych raportów zarządczych na temat przeszłości zgodnie z zapytaniami kierowników operacyjnych lub też tworzenia propozycji nowych raportów i dashboardów bez wskazywania jednoznacznie, co z nich wynika dla biznesu (należy przy tym dostrzec, że często mogą one dobrze wyglądać i robić wrażenie silne wizualnie, ale nie o to w tym wszystkim chodzi).

Warto wspomnieć, że nowa rola i zadania będą wymagały od CFO dokonania wyboru odpowiednich zbiorów danych, tzn. wskazania, które dane są istotne i mogą dać wgląd w poznanie biznesu, a co za tym idzie, które dane muszą być zbierane przez organizację (oznacza to koszt albo w postaci ludzi albo w postaci inwestycji w automatyzację procesu gromadzenia danych). Dodatkowo już po wykonaniu analizy często będzie potrzebne organizowanie spotkań finansowych, aby z liderami biznesowymi porozmawiać o kierunkach analiz, wynikach eksploracji danych i proponowanych rozwiązań. Podczas takich spotkań, jedna grupa może inspirować drugą. W praktyce okazuje się bowiem, że „operacjami” i „finansami” szybko nawiązuje się nić zrozumienia, gdyż jedni chcą być bardziej efektywni, a drudzy bardziej przydatni w swojej firmie.

Jak pozostać konkurencyjnym
na rynku pracy

Jaka zatem jest najszybsza droga, aby nie tylko sprostać rosnącym oczekiwaniom ze strony Zarządu swojej firmy, ale również pozostać konkurencyjnym na rynku pracy jako CFO? Jedna wiadomość jest taka, że jeżeli komuś się wydaje, iż aby zdobyć odpowiednie kwalifikacje wystarczy zapisać się na studia podyplomowe o chwytliwie brzmiącym tytule, to może się rozczarować. Również studia MBA mogą nie nadążać z curriculum w czasach nagle zmieniających się oczekiwań biznesu i przyspieszającej transformacji. Co zatem pozostaje?

Istnieją dwie uzupełniające się drogi. Pierwsza to zdobywanie nowych umiejętności w ramach kursów online oferowanych przez uznane ośrodki, które wyposażą nas w wiedzę na temat najnowszych technologii i koncepcji. Z drugiej strony trzeba mieć świadomość, że to nie wystarczy do dokonania istotnych zmian w naszej firmie. Trzeba zdobyć doświadczenie praktyczne w nowymi technologiami i spędzić czas budując w nich rozwiązania, które odpowiedzą na potrzeby firmy.

CFO – zwolennik
nowych technologii

Wśród całego bogactwa różnych dostawców i rozwiązań warto zwrócić się w kierunku firm i technologii, które mają już uznanie na świecie i których znaczenie rośnie, m.in. dzięki temu, że dostrzegają w nich potencjał najwięksi gracze i agencje badawcze na rynku. Należy również skierować się w kierunku firm, które poważnie traktują swoich użytkowników, m.in. dostarczając pakiety darmowych szkoleń online, rozbudowane bazy wiedzy oraz posiadają rozległą sieć partnerów, którzy udzielą nam odpowiedniego wsparcia. W obszarze analizy danych kryteria te spełnia platforma Microsoft Power czy Jedox Suite, które dodatkową płynnie się integrują.

W przypadku małych, lokalnych rozwiązań ryzykujemy tym, że spędzimy mnóstwo czasu na poznanie technologii, które zaraz zostaną wyparte z rynku albo co najwyżej zostaną zepchnięte do niewielkiej mało rozpoznawalnej niszy. Znajomość takiego rozwiązania raczej nie pomoże nam wybić się na rynku, a jego wartość również w naszej organizacji będzie stale podważana.

Czekając na zmiany i „odpowiednie wiatry” w naszej firmie możemy spędzić jeszcze kilka dobrych lat. Nasza przydatność w kontekście zmieniających się wymagań wobec CFO i wartość rynkowa w tym czasie będzie stopniowo erodować. Warto zatem już teraz pomyśleć o transformacji cyfrowej naszych działów finansów i nie czekać, aż zmusi nas do tego rynek. Dzięki rozwojowi osobistemu uzyskamy przewagę nad innymi CFO, zaś w swojej firmie możemy zyskać większy autorytet i stać się niezbędni w budowie i wdrożeniu nowej strategii biznesowej. Uwagę zwraca to, że raport ACCA kończy się puentą: „odpowiedzialność za rozwój CFO przyszłości ponoszą CFO z dzisiaj”. Najwyższy czas, aby wziąć los w swoje ręce.

Raport ACCA na temat „CFO of the Future”, o którym piszemy powyżej można pobrać tutaj.